Het WK in Brazilië van 1950 is in de eindfase van het toernooi beland en iedereen is er zeker van: het thuisland wordt wereldkampioen. In 1950 is er niet één finalewedstrijd, maar spelen vier ploegen in een eindpoule één maal tegen elke tegenstander. Wie bovenaan eindigt is wereldkampioen. Brazilië heeft wedstrijden tegen Spanje en Zweden met overmacht gewonnen en heeft aan een gelijkspel tegen Uruguay genoeg. Buurland Uruguay won nipt van Zweden, maar speelde gelijk tegen Spanje. Het moet dus winnen van Brazilië.
Maar geen mens die daar op rekent. Naar schatting 200.000 toeschouwers zitten klaar in het speciaal voor het toernooi gebouwde Maracana-stadion in Rio, voor wat eigenlijk een finale is. Een Braziliaanse krant noemt Brazilië voor de wedstrijd op haar voorpagina al de wereldkampioen. De FIFA-president, de Fransman Jules Rimet, heeft al een toespraak in het Portugees voorbereid. Er zijn door de Braziliaanse bond al gesigneerde medailles gemaakt voor de Brazilianen, terwijl fans gretig T-shirts kopen met de opdruk: Brazilië kampioen.
Het gaat goed tot in de tweede helft. Nadat Brazilië op voorsprong is gekomen door Friaça, scoort Juan Alberto Schiaffino voor Uruguay. Geen probleem nog voor Brazilië, het wordt met deze tussenstand nog steeds wereldkampioen. Maar Maracana valt stil als de Uruguayaanse aanvaller Alcides Ghiggia de 1-2 binnenschiet, met nog maar 11 minuten te spelen. Het al vooraf bepaalde scenario, waaraan niemand ook maar een seconde twijfelde, moet de prullenbak in. Brazilië komt niet meer tot scoren.

Alcides Ghiggia heeft doelman Barbosa verrast met een schot in de korte hoek.

De verslagenheid onder de Brazilianen is groot en dat duurt voort tot de dag van vandaag. Veel Brazilianen kunnen het niet verkroppen dat ze verliezen van de lokale rivaal. Het land is in rouw. Diverse fans plegen zelfmoord door van de tribune af te springen. De Braziliaanse schrijver Nelson Rodrigues omschrijft de tragedie als “onze catastrofe, ons Hiroshima”. Brazilië speelt sindsdien ook niet meer in het witte tenue van de finale. Sindsdien gebruikt het land het gele shirt met groene strepen en blauwe broek. Door de Maracanazo, de klap van het Maracana, hebben vooral oudere Brazilianen een bloedhekel aan Uruguay.

Levenslang voor de Braziliaanse doelman.
Dat het een nationaal trauma wordt, is vooral rampzalig voor de Braziliaanse keeper van dienst, Moacir Barbosa. De doelman wordt tot zijn dood achtervolgd door de wedstrijd. Omdat hij de schuld krijgt voor het tweede tegendoelpunt, wordt hij de nationale pispaal. ‘Dit is de man die Brazilië aan het huilen maakte’, hoort hij twintig jaar nadien een moeder tegen haar zoon zeggen. Met haar vinger wijst ze naar Barbosa. ‘In Brazilië is de maximum straf 30 jaar, ik heb levenslang gekregen’, zou hij vlak voor zijn dood gezegd hebben. Als hij in 1963 als een soort van aandenken een van de oude doelpalen uit het Maracana kado krijgt, neemt hij hem mee naar huis en verbrandt hem in zijn achtertuin.
Gevraagd aan wie hij een eventuele wereldtitel in 2014 zou opdragen, weigert de huidige Braziliaanse doelman Julio Cesar elk commentaar, bang als hij is om de vloek van Barbosa over zichzelf en het team af te roepen.

Engeland was uiteraard de torenhoge favoriet bij het WK van 1950 (althans, dat vonden ze zelf). De uitvinders van het voetbal zouden de Jules Rimet Cup wel even gaan ophalen in Brazilie. Hoe anders liep het. En het ergste was: Engeland werd niet uitgeschakeld door een van de andere “grootheden”, maar door het nietige Amerika, een dwerg op voetbalgebied, zeg maar een soort San Marino, dat zich uiterst verrassend had weten te kwalificeren. In de laatste poulewedstrijd verloren de Britten met 0-1 van de USA, waardoor Spanje doorging en Engeland naar huis mocht.
De uitslag was zo onwaarschijnlijk dat Britse kranten de volgende dag berichten van een 10-1 overwinning voor Engeland. Er zou ongetwijfeld een typefout zijn gemaakt in het betreffende telex bericht, iemand was een 1 vergeten voor de nul te typen.

Held van de dag? Joe Gaetjens, een bordenwasser/student uit New York van Haïtiaanse komaf, een absolute antiheld. Nooit meer werd na deze wedstrijd iets van hem vernomen op voetbalgebied, maar hij zorgde wel voor een van de allergrootste sensaties uit de WK geschiedenis.

Joe Gaetjens (rechts) heeft zojuist de bal langs de verbouwereerde goalie Bert Williams gekopt.

Maar held of niet, het liep slecht met Joe af. Hij keerde terug naar Haïti, waar roerige tijden onder het bewind van Papa Doc Chevalier aanbraken. Omdat de broers van Joe politiek actief waren tegen Duvalier, besloot Papa Doc de hele familie Gaetjens voor het gemak dan maar uit te moorden. En zo gebeurde het dus dat Joe Gaetjens in 1964 door 2 Tontons Macoutes (de doodseskaders van Duvalier) in een auto werd gesleurd en nooit meer werd terug gevonden. Twee jaar later werd Engeland alsnog wereldkampioen; o ironie!

Naast het nietige Amerika had er aan het WK 1950 trouwens nog een ander “San Marino” behoren mee te doen.
Het voetbalontwikkelingsland India had zich zeer verrassend voor het eerst gekwalificeerd voor het WK. Maar niet op Nikes, Adidassen of Puma’s, maar gewoon op blote voeten! Dat ging de Blatters van die tijd toch echt te ver. En dus kregen de Indiërs het voorschrift om op het eindtoernooi met schoenen aan te voetballen. Dat weigerden ze en dus trokken de trotse Indiërs zich (met opgeheven hoofd) terug. Het wachten op een WK optreden van India duurt tot de dag van vandaag. En kan nog wel even duren……

Als trotse aanvoerder leidt Franco Baresi op 17 juli 1994 de Squadra Azurri de Rose Bowl Arena in Pasadena in voor de finale van het WK tegen Brazilie.
Wie daar ruim 3 weken daarvoor zijn geld op zou hebben gezet, zou nu een fortuin hebben verdiend. Op 23 juni, in de 2^e groepswedstrijd tegen Noorwegen, slaat het noodlot voor Baresi en Italie toe: bij een sliding slaat zijn knie dubbel en krimpend van de pijn wordt de aanvoerder van het veld gedragen. De volgende dag wordt hij in Italie al geopereerd. De prognose: 4 weken rust en daarna een voorzichtig herstel, zodat hij met een maand of 3 weer wedstrijdfit zal zijn.
Maar daar heeft Baresi geen boodschap aan: hij maakt zelf wel uit hoe fit hij is. Vanaf dag 1 stort hij zich met een privetrainer in een waanzinnig revalidatieprogramma. De oude Baresi (hij ziet er uit als 50, maar is toch “pas” 34) had en heeft een doel voor ogen: wereldkampioen worden. In 1982 werd hij al eens wereldkampioen, maar als reserve speelde hij toen geen minuut. Nu wil hij die titel zelf verdienen en niemand houdt hem tegen.
Een paar dagen voor de finale staat hij ineens in het trainingskamp van de Italianen en meldt zich bij bondscoach Sacchi. Sacchi en Baresi, 2 handen op 1 buik. Samen maakten ze de grote successen van AC Milan mee (met o.a. van Basten, Rijkaard en Gullit). Baresi weet Sacchi te overtuigen. Hij zal starten in de WK finale en is, zoals vanouds, Il Capitano.

In de derde minuut houdt heel Italie zijn hart vast: met een bikkelharde tackle botst Baresi op het Braziliaanse rotsblok Mauro Silva. De Braziliaan blijft aangeslagen achter, Baresi wandelt weg of er niets is gebeurd. Hij is fit en klaar voor zijn mooiste wedstrijd!!
Het wordt een uitputtingsslag in de bloedhete Rose Bowl. Na 90 minuten is het nog steeds 0-0 en er wordt verlengd. Nog 3 minuten te spelen, strafschoppen lijken onontkoombaar. Maar dan slalomt de Braziliaanse invaller Viola langs 3, 4 uitgeputte Italiaanse verdedigers en legt de bal panklaar voor topschutter Romario, die de trekker mag overhalen. Brazilie juicht al, maar dan is daar uit het niets Baresi, die zich met ware doodsverachting in de baan van het schot werpt. Italie leeft nog!
Strafschoppen. Verdwaasd en helemaal leeg gespeeld staan de spelers van beide teams bij elkaar. Wie durft nu de verantwoording op zijn vermoeide schouders te nemen? Ook Baresi is helemaal kapot. Het is al een wonder dat hij hier is, een wonder dat hij aan de aftrap stond en een nog groter wonder dat hij 120 minuten als een godheid heeft gespeeld. Inderdaad, de wedstrijd van zijn leven.
Il Capitano kan nauwelijks nog op zijn benen staan, maar weet dat hij als eerste het goede voorbeeld moet geven. Hij zal de 1^e o zo belangrijke strafschop nemen.
De gang naar de stip is een lange. Het wordt Baresi haast zwart voor de ogen en hij wankelt op zijn benen. Dan klinkt het fluitje, een korte aanloop, keeper Taffarel gaat naar de linkerhoek en Baresi kiest voor de lege rechterhoek. Maar het zal de vermoeidheid zijn, die hem veel te ver achterover doet hellen en er voor zorgt dat de bal metershoog over gaat…..Baresi zakt in elkaar, zijn wereld vergaat. Taffarel helpt hem sportief overeind en Baresi strompelt terug naar de middencirkel. Italie is geknakt en een paar strafschoppen later is Brazilie wereldkampioen. De wedstrijd van zijn leven werd het (voetbal)drama van zijn leven. De beelden van een huilende Franco Baresi in de armen van zijn coach Arrigo Sacchi gaan de hele wereld over.

In tegenstelling tot de huidige toernooien, moest Italie zich als thuisland ook kwalificeren voor het toernooi van 1934. Het moest daarvoor Griekenland in een dubbele confrontatie zien te verslaan. Om het risico op uitschakeling te vermijden, besloten de Italianen echter de portemonnee te trekken. Zoals bekend zijn Grieken ook niet vies van een dubieus financieel handeltje. Na het betalen van een forse som Lires (of Drachmes zo u wilt) aan de Griekse voetbalbond trokken de Grieken zich “geheel vrijwillig” terug met als excuus dat men over te weinig spelers van voldoende kwaliteit beschikte. Italie was geplaatst voor het toernooi in eigen land en in Athene werd begonnen met de bouw van een gloednieuw bondsbureau…..

In de Squadra Azzurra bevonden zich nogal wat spelers, die van geboorte geen Italiaan waren. Dat de regels voor het thuisland “soepel” werden gehanteerd, blijkt wel uit het volgende. Volgens het FIFA-reglement mochten buitenlandse spelers alleen in het nationale team worden opgenomen, als zij op zijn minst drie jaar lang niet gespeeld hadden in een internationale wedstrijd van een ander land en als zij minstens drie jaar in hun nieuwe “vaderland” woonden. De Italianen trokken zich niets aan van deze regel.

• De Argentijn Monti had in 1932 nog gespeeld voor Argentinië
• De Braziliaan Guarisi woonde pas een jaar in Italië
• Guaita speelde in 1933 nog voor Argentinië en zelfs nu nog voor een lokale Argentijnse ploeg.
• De Maria was de vierde speler, die met Argentinië in 1932 nog tegen Paraguay had gespeeld.

Volop redenen om Italie dus te diskwalificeren, maar de Blatters van die tijd knepen voor het gemak een oogje toe. Er is weinig veranderd in 80 jaar tijd…..

Nadat Italie zich had geplaatst voor de halve finale (daarbij opzichtig geholpen door de Zwitserse scheidsrechter in de replay (!!) van de kwartfinale tegen Spanje, waarna de Zwitser voor het leven werd geschorst door zijn eigen bond), werd de scheidsrechter van dienst voor die halve finale, de Zweed Eklind, uitgenodigd bij de grote leider Mussolini thuis voor een copieus diner en dito avond. De hem aangeboden geneugten des levens lieten de Zweed niet onberoerd. Met Eklind als opvallende 12^e man versloegen de Italianen Oostenrijk in de halve finale met 1-0.  Als beloning kreeg de Zweed vervolgens ook de finale toebedeeld…… die Italie uiteraard ook won van Tsjechoslowakije. Dat kon niet meer missen.